Disk Yırtığı: Əlamətlər, Müalicə və Reabilitasiya
22 Avqust 2025
Disk yırtığı və onun onurğa sağlamlığına təsiri
Onurğa sütununda baş verən bəzi zədələnmələr, gündəlik həyat keyfiyyətini aşağı sala bilər. Fəqərələr arasında amortizator funksiyası daşıyan fəqərələrarası disk, hərəkət zamanı yaranan təzyiqi bərabər paylayır. Bu diskin xarici lifli halqası yırtıldıqda və içində jeləbənzər maddə sinir sıxılmasına yol açdıqda, həm bel, həm də boyun nahiyyəsində müxtəlif əlamətlərlə özünü göstərir. Disk yırtığının əlamətləri aşağıdakılardır:
- Kəskin və ya davamlı bel və ya boyun ağrısı
- Ayağa və ya qola yayılan ağrı
- Ayaq barmaqlarında və daban hissədə keyimə
- Risk faktorları: ağır yük qaldırmaq, uzun müddət oturaq iş, ani bədən hərəkətləri
- Müalicə üsulları: fizioterapiya, dərman müalicəsi, nadir hallarda cərrahi əməliyyat
Sinir sıxılması və klinik əlamətlər
Disk yırtığı zamanı sinir sıxılması baş verdikdə, bu vəziyyət müxtəlif nevroloji əlamətlərə yol açır. Bel nahiyəsindən ayaqlara qədər yayılan kəskin ağrı, çox zaman disk yırtığı ilə əlaqə olur. Bundan əlavə, ayaq keyiməsi və iynəbatırma hissi də sinir sıxılması zamanı tez-tez rast gəlinən haldır. Pasiyentlər bu vəziyyətdə əzələ zəifliyi və hərəkət məhdudiyyəti ilə qarşılaşırlar. Həmin simptomlar vaxtında müalicə olunmadıqda, vəziyyət daha da ağırlaşa bilər:
Bel ağrısı və həyat keyfiyyətinə təsir
Disk yırtığının ən geniş yayılmış simptomlarından biri də bel ağrısıdır. Bu ağrı bəzən yüngül, bəzən isə gündəlik fəaliyyətə maneə olacaq qədər şiddətli ola bilər. Uzun müddət davam edən bel ağrısı həm bədənin, həm də psixoloji sağlamlığa mənfi təsir göstərir. Beləliklə, düzgün diaqnozun qoyulması və fəqərələrarası diskə aid problemlərin tam vaxtında müəyyənləşdirilməsi böyük rol oynayır.
Bel ağrısının əsas səbəbləri:
● Disk yırtığı
● Əzələ spazmı
● Onurğa əyrilikləri (skolioz, kifoz)
● Travmalar
Bel ağrısı və həyat keyfiyyətinə təsir
Disk yırtığından yaranan sinir sıxılması, ayaqlarda keyimə və əzələ gücsüzlüyünə səbəb olur. Həmçinin gündəlik fəaliyyətlərdə çətinliklərə və bədənin tarazlığının pozulmasına gətirib çıxarır. Davamlı keyimə nəticəsində sinir sıxılması irəliləyir, daha geniş hissələrə yayıla bilər. Hər iki əlamət onurğa diskinin zədələnməsinin ciddi fəsadlarl kimi dəyərləndirilir.
Xüsusiyyətləri:
● Davamlı və ya periodik ola bilər
● Adətən bel və ya boyun nahiyəsindəki sinir sıxılması nəticəsində yaranır
● Uzun müddət davam edərsə, sinir funksiyalarında qalıcı pozulma riski var
● Ayaq və qollarda güc itkisi
● Hərəkət çətinliyi
● Tarazlıq pozulmaları
Disk yırtığının müalicə üsulları
Simptomların ağırlıq dərəcəsinə görə dəyişən disk yırtığının müalicə metodu, yüngül vəziyyətlərdə istirahət, fizioterapiya və dərman vasitələri kömək ola bilər. Ağrı və iltihabı azaltmaq məqsədilə qeyri-steroid iltihabəleyhinə preparatlar geniş tətbiq olunur. Əgər güc zəifliyi və keyimə çox ciddi dərəcədədirsə, cərrahi müdaxiləyə lazım ola bilir. Müasir cərrahi üsullar fəqərələrarası diskə minimal invaziv prosedurlar həyata keçirir.
Vəzifələri:
● Zərbələri yumşaltmaq
● Onurğanın hərəkətliliyini təmin etmək
● Zədələndikdə (yırtıldıqda) sinir köklərinə təzyiq göstərə bilər və bel ağrısına səbəb olur
Reabilitasiya və həyat tərzi dəyişiklikləri
Disk yırtığı müalicəsində reabilitasiya prosesi mühüm rol oynayır. Reabilitasiya müddətində əzələ zəifliyini aradan qaldırmaq və bel ağrısını minimuma endirmək üçün xüsusi idmanlar həyata keçirilir. Fizioterapiya, sinir sıxılması səbəbindən itirilmiş funksiyaların bərpasına dəstək olur. Düzgün oturuş qaydalarına əməl edərək, ağır yük qaldırmaqdan uzaq duraraq və bədən çəkisini normada saxlayaraq fəqərələrarası diskin sağlamlığını qoruya bilərsiniz. Diqqət yetirilməli məqamlar aşağıdakılardır:
● Əzələ zəifliyini aradan qaldırmaq və bel ağrısını azaltmaq üçün xüsusi idmanların tətbiqi
● Sinir sıxılması nəticəsində itirilmiş funksiyaların bərpası üçün fizioterapiya seansları
● Gündəlik həyatda belin yükünü azaltmaq üçün düzgün oturuş qaydaları
● Bel əzələlərini qorumaq üçün ağır yükdən çəkinmək
● Balanslı qidalanma və yüngül fiziki aktivlik vasitəsilə çəkini normada saxlamaq
● Orqanizmin bərpa prosesi üçün kifayət qədər istirahət və yuxu rejiminin vacibliyi
● idman proqramını ehtiyaclara uyğunlaşdırmaq üçün mütəmadi mütəxəsis nəzarəti
Profilaktik tədbirlər və gələcək risklərin azaldılması
Gündəlik həyatda bəzi dəyişikliklər edərək disk yırtığının qarşısını almaq vacibdir. Doğru idman hərəkətləri fəqərələrarası disk üzərinə düşən təzyiqi azaldır, əzələ zəifliyinin qarşısını alır. Həmçinin, düzgün bədən quruluşu bel ağrısı riskini minimuma endirir.
Teqlər :
Bunu Paylaşın :