Kifoz: Səbəblər, Əlamətlər və Müalicə Yolları
13 Avqust 2025
Kifoz: Onurğa Əyriliyi Problemi və Gündəlik Həyata Təsiri
Onurğanın quruluşunda yaranan bu Problem, duruşun qeyri-normal hala gəlməsinə səbəb olur. Əsasən kürək nahiyəsində müşahidə edilən hiperkifoz, əgər vaxtında müayinə edilməzsə, həm estetik problemlərə, həm də ciddi sağlamlıq fəsadlarına gətirib çıxara bilər. Xəstəlik, əsasən yeniyetmə və yaşlı şəxslərdə daha çox təsadüf olunur və onurğa əyriliyinin təsiri nəticəsində gündəlik həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Kifozun Əsas Səbəbləri və Risk Faktorları
Bir sıra amillər kifozun yaranmasına təsir göstərir. Bu səbəblər arasında genetik faktorlar, qeyri-düzgün duruş, müəyyən travmalar əsas yer tutur. Həmçinin kifozun formalaşmasında sümük və əzələ zəifliyi də mühüm rol oynayır. Yaş artdıqca orqanizmdə kalsium çatışmazlığı ilə əlaqədar olaraq sümüklərdə zəifləmə baş verir ki, bu da onurğanın dəstək funksiyasını azaldaraq kifoz inkişafına şərait yaradır.
Bundan əlavə, bəzi xəstəliklər məsələn, Scheuermann xəstəliyi və ya osteoporoz, kifozun yaranmasını sürətləndirə bilər. Sümüklərin möhkəmliyinin azalması, bel ağrısı və onurğa əyriliyi eyni anda müşahidə edildikdə, bu əlamətlərin hər biri mütləq şəkildə tibbi müayinə ilə dəyərləndirilməlidir.
Kifozun əsas səbəbləri aşağıdakılardır:
- Duruş pozuntusu: Uzun müddət düzgün olmayan oturma və ya dayanma vəziyyəti nəticəsində formalaşa bilər.
- Osteoporoz (sümük zəifliyi): Bu, əsasən yaşlı insanlarda görülən və onurğanın yüngül travmalarla belə əyilməsinə səbəb olan bir xəstəlikdir.
- Genetik faktorlar: Ailədə kifoz və ya digər onurğa əyriliyi halları varsa, risk daha yüksək olur.
- Travmalar: Qəzalar və ya yıxılmalar nəticəsində onurğada deformasiya yarana bilər.
- Xərçəng və infeksiyalar: Onurğa sümüklərindəki bədxassəli şişlər və ya infeksiyalar kifozun yaranmasına səbəb ola bilər.
- Scheuermann xəstəliyi: Əsasən yeniyetmələrdə müşahidə edilən və sümük formalaşmasında nasazlıqla nəticələnən bir vəziyyətdir.
Kifozun Əlamətləri və Gedişatı
Çox zaman tədricən kifozun əlamətləri inkişaf edir. Ən geniş yayılmış simptomlardan biri də bel ağrısıdır. Xüsusilə uzun müddət oturaq həyat tərzi çəkən şəxslərdə bu ağrılar zaman keçdikcə daha da artır. Həmçinin duruş pozuntusu da kifozun əsas göstəricilərindəndir. Bu zaman, kürək nahiyəsində arxaya doğru qabarıq görünür, çiyinlərdə önə əyilmə baş verir və baş bədənin ön tərəfində yerləşir.
İrəliləyən mərhələlərdə nəfəs darlığı və yorğunluq kimi şikayətlər də önə çıxır. Bu hal, onurğa əyriliyinin döş qəfəsinə təzyiq göstərməsi nəticəsində baş verir. Əgər onurğa əyriliyi bu dərəcəyə çatarsa, mütləq şəkildə mütəxəssis müdaxiləsinə ehtiyac duyulur.
Kifozun yaranmasında zaman keçdikcə aşağıdakı simptomlar meydana çıxır:
Kifozun Müalicəsi: Fərdi Yanaşmalar
Kifozun müalicə üsulu, vəziyyətin ağırlıq dərəcəsinə görə dəyişir. Yüngül hallarda əsasən fizioterapiya və xüsusi idman proqramları istifadə olunur və bu müalicələr onurğanın elastikliyini artırır və əzələləri möhkəmləndirir, nəticədə kifoz aradan qaldırıla bilər.
Uşaqlarda və yeniyetmələrdə rast gəlinən hallarda isə daha diqqətli yanaşmaq lazımdır. Uşaq skoliozunun müalicəsində istifadə edilən yanaşmalar burada da tətbiq edilir. Doğru duruş vəziyyətlərinin aşılanması, məktəb çantalarının ağırlığına nəzarət edilməsi və gündəlik oturuş mövqeyinin korreksiyası bu mərhələdə xüsusi önəm daşıyır.
İrəliləyən Hallarda Cərrahi Müdaxilə
Əgər kifoz dərəcəsi çox yüksəkdirsə, fizioterapiya ilə müsbət nəticə əldə etmək mümkün deyilsə, bu zaman cərrahi müdaxilə zəruridir. Onurğa əyriliyi 80 dərəcədən artıq olduqda və şəxsin həyati funksiyalarına təsir göstərməyə başladıqda, artıq tibbi müdaxilə üçün əsas sayılır.
Kifoz müalicəsi xəstəliyin ağırlıq dərəcəsinə və səbəbinə görə dəyişir. Yüngül hallarda qeyri-invaziv metodlarla vəziyyətin stabilləşməsi mümkündür:
- Fizioterapiya və müntəzəm idman proqramları: Əzələ balansını və posturanı düzəltmək üçün tətbiq olunur. Mütəxəssisin nəzarətində olan skolioz üçün fizioterapiya metodları kifozun erkən mərhələsində də uğurla tətbiq oluna bilər.
- Korsetlər: Xüsusilə uşaqlarda və yeniyetmələrdə istifadə olunur. Onurğanın düzgün formalaşmasına yardım edir.
- Əczaçılıq müalicəsi: Sümük əriməsi və sümük zəifliyi olan xəstələr üçün əlavələr və dərmanlar təyin edilə bilər.
- Cərrahi müdaxilə: Ağır hallarda və ya digər müalicə üsulları nəticə vermədikdə tətbiq olunur.
Qarşısının Alınması və Gündəlik Tövsiyələr
Kifozun qarşısını almaq üçün sağlam həyat tərzi böyük rol oynayır. Duruş pozuntusu yaranmadan öncə görülən tədbirlər həm uşaqlarda, həm də böyüklərdə müsbət təsir göstərir. Gün ərzində kompüter və telefon istifadəsi zamanı düzgün oturma vərdişləri, müntəzəm olaraq fiziki fəaliyyətlə məşğul olmaq və sağlam qidalanma, sümük zəifliyi riskini azaldaraq bel ağrısı ehtimalını minimuma endirir.
Sağlam həyat tərzi yalnız fiziki fəaliyyət və düzgün qidalanma ilə məhdudlaşmır, həm də düzgün duruş vəziyyətinin formalaşdırması, mütəmadi tibbi müayinələr və sağlam iş mühitində çalışmağı da əhatə edir. Bu yolla həm uşaqların, həm də böyüklərin onurğa sağlamlığı qorunur və gələcəkdə ortaya çıxa biləcək ciddi fəsadların qarşısı alınır.
Teqlər :
Bunu Paylaşın :