Skolioz, kifoz və lordoz fərqləri
30 İyun 2024
Skolioz nədir?
Onurğanın normal əyriliyinin pozulduğu vəziyyətlər skolioz olaraq təyin olunur. Skoliozda onurğanın xarici görünüşünü S və ya C hərfi ilə müqayisə etmək olar. Onurğada əyrilik adətən yeniyetməlikdən dövründə baş verir. Hər 100 yeniyetmədən 3-də bu pozğunluq olduğu təxmin edilir. Hər 5 skolioz xəstəsindən 4-də əsas səbəb aydınlaşdırıla bilmir.
Skoliozun yaranma səbəbləri
Skolioz xəstələrinin əksəriyyətində faktiki səbəbi müəyyən etmək mümkün deyil, lakin hər 3 skolioz xəstəsinin 1-də ailə üzvlərində də bu problemə rast gəlinir . Bu səbəbdən gənc yaşlarda idiopatik skolioz diaqnozu qoyulmuş valideynlər bu vəziyyətin uşaqlarında da inkişaf etmə ehtimalı olduğunu bilməlidirlər.
Skoliozun əlamətləri
Skoliozun simptomları onurğanın əyrilik dərəcəsinə görə dəyişir. Müxtəlif əlamətlər və simptomlar bu pozğunluğun tanınmasına kömək edə bilər:
– Kənardan baxıldığında bərabər olmayan çiyinlər, çiyin bıçaqları və çanaq sümükləri
– 2 ombadan biri daha yuxarı görünür
– Onurğada yana doğru əyrilik
– Uzun müddət davam edən boyun və bel ağrıları
Eyni zamanda, onurğanın əyriliyi ilə əlaqədar olaraq, qabırğanın həcmi azalır. Qabırğa qəfəsinin həcminin azalması inhalyasiya və ekshalasiya zamanı ağciyərlərin kifayət qədər genişlənməsinə mane ola bilər, bu da tənəffüslə bağlı şikayətlərə səbəb ola bilər.
Kifoz nədir?
Kürəkdə görünən pozğunluqlardan biri də donqar kimi tanınan kifozdur. Kifozlu xəstəyə yan tərəfdən baxdıqda, baş bədənə nisbətən bir qədər irəli və arxada çıxıntı nəzərə çarpır, bel çuxuru isə normaldan daha böyükdür. Onurğada əyrilik kimi özünü göstərən bu xəstəliyin dərəcələri var.
Əyrilik 20 ilə 55 dərəcə arasında olduqda normal sayılır, lakin daha inkişaf etmiş dərəcələrdə müalicə edilməlidir.
Uşaqlıqda görülən donqarlıq ağciyər və ürək xəstəliklərinə səbəb olarkən; yaşlılarda ağciyər tutumunu azaldaraq həyat üçün təhlükə yarada bilər.
Kifozun yaranma səbəbləri
Genetik olaraq da inkişaf edə bilən bu xəstəliyin bəzi səbəblər bunlardır:
- Xarici stimullara görə toxumalar normal funksiyalarını yerinə yetirə bilmir,
- Osteoporoz,
- Qəza və ya hər hansı bir zərbə nəticəsində yaranan onurğada sınıqlar,
- Onurğada baş verə biləcək iltihablar,
- Vərəm
- Zəif duruş,
- Qidalanma və vitamin çatışmazlığı.
Bunların hər birini müalicə etməklə kifozun qarşısını almaq olar.
Kifoz üçün hansı məşqlər edilə bilər?
Bel əzələlərinin zəifləməsi zamanı əyilmə baş verir. Güclü bel əzələləri olan və daha çox çəki qaldıran insanlarda müşahidə edilmir. Əgər donqarınız varsa, belinizi gücləndirəcək və duruşunuzu dəyişdirəcək bəzi məşqlər etməklə problemi həll edə bilərsiniz.
Bəzi insanların bədənlərinin ön hissəsində həddindən artıq gərgin əzələlər olur, arxa əzələləri isə zəif qala bilər. Bəzi hərəkətlərlə öndəki əzələlər gərilərkən arxadakı əzələlər güclənə bilər. Birinci yerdə; Dərindən nəfəs ala, əsnəyirmiş kimi qollarınızı arxaya uzada və arxaya söykənə bilərsiniz. Bu hərəkəti qollarınızı boynunuzun arxasında və ya belinizdə qatlayaraq da edə bilərsiniz. Bu 1 dəqiqə ərzində 3 dəfə təkrarlana bilər.
Çiyin və arxa əzələləri gücləndirmək üçün bəzi məşqlər edilməlidir. Bu hərəkətlər həm də bədənin ön hissəsindəki əzələlərin uzanmasına imkan verir. Əvvəlcə üz üstə uzanmalı və ayaq barmaqlarını şaquli olaraq yerə qoymalısınız. Bu şəkildə onurğanın aşağı hissəsini sabitləşdirirsiniz. Daha sonra böyük bir çubuq götürüb iki əlinizlə qaldırıb geri itələyə bilərsiniz.
Bu xəstəliyin əlamətlərini aradan qaldırmaq üçün sinə əzələlərini uzatmaq da vacibdir. Buna nail olmaq üçün asan bir məşq var. Əlinizi və dirsəyinizi divara söykəyərək və başınızla bədəninizi qolun əks istiqamətinə çevirərək bədəninizi uzada bilərsiniz. Eyni hərəkəti digər qolunuzla da 1 dəqiqədə 4 dəfə edə biləcəyiniz bu məşq həm də fəqərələri rahatlaşdıracaq.
Qarın əzələlərinin gərginliyi bədəni qabağa çəkən amillərdəndir. Bunun üçün qarın əzələlərini uzada və düzgün duruşa bir addım yaxınlaşa bilərsiniz. Üzü aşağı uzanıb ayaq barmaqlarınızı yerə paralel qoymalı, sonra əllərinizi yerə qoymalı və dərindən nəfəs almağı unutmadan yuxarı hissənizi yuxarı itələyərək hərəkəti tamamlamalısınız.
Kifoz məşqləri də həkim məsləhəti ilə edilməlidir. Yanlış məşqlər sizi nəinki yaxşılaşdıracaq, hətta vəziyyətinizi daha da pisləşdirə bilər.
Gün ərzində çox əyilməməyə və dik oturmağa diqqət etməlisiniz. Kompüterdən istifadə edərkən ekranı göz səviyyəsinə uyğunlaşdıra və özünüzü gərginləşdirmədən stulda dik otura bilərsiniz. Oturarkən və ya ayağa qalxarkən ani hərəkətlərdən qaçaraq onurğa və belinizi mümkün zədələrdən qoruya bilərsiniz.
Lordoz nədir?
Lordoz, bel nahiyəsində onurğanın həddindən artıq əyriliyinin olduğu bir vəziyyətdir. Onurğanın təbii olaraq boyun, arxa və bel bölgələrində başın ağırlığını dəstəkləmək və şok təsirlərini udmaq üçün əyriləri var. Lordoz, bel nahiyəsində olan bu təbii əyrinin normadan yuxarı olduğu zaman baş verir. Bu vəziyyət onurğada həddindən artıq təzyiqə və ağrıya səbəb olur.
Lordozlu insanlarda yan tərəfdən baxdıqda bel C formasını əmələ gətirir. Bundan əlavə, lordozlu insanlar mədələrini və ombalarını çölə çıxarırlar.
Lordozu yoxlamağın ən asan yolu arxası üstə sərt bir səthdə uzanmaqdır. Əlinizi belinizin altına yerləşdirin. Əgər lordozunuz varsa, əlinizlə beliniz arasında əlavə boşluq olacaq.
Lordoz-un yaranma səbəbləri
Lordoz ümumiyyətlə uşaqlıqda heç bir məlum səbəb olmadan başlayır. Buna xoşxassəli juvenil lordoz deyilir. Ancaq lordoz hər yaşda olan insanlara təsir edə bilər.
Lordozun digər mümkün səbəbləri bunlardır:
- Yanlış duruş
- Piylənmə
- Osteoporoz (yaşla sümüklərin zəifləməsi)
- Diskit (vertebralar arasındakı disklərin pozulması)
- Kifoz (arxa bölgənin həddindən artıq çölə əyilməsi)
- Spondilolistez (bir fəqərənin növbəti onurğaya nisbətən irəli və ya geri sürüşməsi vəziyyəti)
- Axondroplaziya (cırtdanlığın bir növü)
Lordoz əlamətləri nələrdir?
İrəli əyildikdə lordotik əyri özünü düzəldirsə, müalicəyə ehtiyac yoxdur. Ancaq irəli əyildikdə lordotik əyri davam edərsə, müalicə almalısınız.
- Əzələ spazmları
- Uyuşma
- Sidik kisəsi və ya bağırsaqla bağlı problemlər
Lordoz müalicəsi
Lordozun müalicəsi əyriliyin şiddətindən və digər simptomların mövcudluğundan asılı olacaq.
Müalicə seçimlərinə aşağıdakılar daxildir:
- Ağrı və şişkinliyi azaltmaq üçün dərmanlar
- Fiziki terapiya (əsas əzələlərin gücünü artırmağa kömək edir)
- Yoqa
- Şəki itirmək
- Cərrahiyyə (ağır hallarda)
Əksər insanlarda lordoz müalicə edilmədikdə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olmur. Bununla belə, onurğa bizim hərəkətlərimizin və elastikliyimizin əksəriyyətindən məsul olduğu üçün, sağlam onurğanın qorunması vacibdir.
Tags :
Paylaş :